Stel: u ontvangt als bedrijf of organisatie een subsidie uit een Europees Structuurfonds. Maar dan wordt uw bedrijf overgenomen door een concullega. Mag een nationale overheid die subsidies dan terugvorderen?

Belangrijke casus

Een recente uitspraak van het Europese Hof van Justitie biedt ons inzicht in dit juridische vraagstuk.

Alles begon toen een Grieks hotel een subsidie van € 90.000 aanvroeg bij het Europees Fonds voor Regionale Ontwikkeling (EFRO) voor de modernisering van haar infrastructuur. Bij de aanvraag van het saldo van de subsidie in 2006 werd vastgesteld dat de investering correct was uitgevoerd.

Maar tijdens een controle in 2009 stelde de Griekse overheid vast dat het hotel was overgedragen aan een derde partij. De Griekse overheid vorderde daarop prompt € 82.500 aan subsidies terug.

Waarom? Volgens de Griekse regelgeving mag een onderneming die investeringssteun ontvangt, niet worden overgedragen gedurende een periode van vijf jaar vanaf het zogenoemde voltooiingsbesluit,  waarin onder meer wordt vastgesteld dat de ‘verrichting’ correct en tijdig is uitgevoerd. De Europese regelgeving stelt dan weer dat er sprake moet zijn van een ‘belangrijke verandering’ om de subsidie terug te kunnen vorderen.

Het hotel vocht de financiële correctie in eerste aanleg aan bij de Griekse rekenkamer. Maar die oordeelde dat de terugvordering rechtmatig was, op grond van het toepasselijke Griekse recht en EU-regelgeving.

Het hotel gaf niet op en ging in cassatieberoep. Daar voerde het aan dat niet was nagegaan of de betrokken investering daadwerkelijk een belangrijke verandering van de uitvoeringsvoorwaarden van de steunverlening vormde, of dat er een onrechtmatig voordeel uit de overdracht volgde. Dat strookte volgens het hotel dus niet met de EU-regelgeving.

Vervolgens boog het Europese Hof van Justitie zich op zijn beurt over het vraagstuk. In zijn arrest van 13 juli 2023 zet het hof uiteen wanneer de verkoop van een ontvangende onderneming als een ‘belangrijke verandering’ mag worden opgevat. En nu wordt het pas echt interessant.

Wat zegt het Europese Hof van Justitie?

Het Hof legt in zijn arrest uit dat de aard van de eigendom niet noodzakelijk is veranderd door de overdracht van het hotel. De overdracht van het hotel betekent immers op zich niet dat de doelstelling van het EFRO-fonds niet meer wordt gehaald, of dat niet meer wordt voldaan aan de uitvoeringsvoorwaarden. De overdracht zou daarom niet als belangrijke verandering moeten worden opgevat.

Daarop besluit het hof dat er geen sprake is van een belangrijke verandering, als de nieuwe eigenaar van het betrokken hotel verplicht is om de voorschriften die aan de subsidie verbonden zijn in acht te nemen en ook feitelijk het doel van de subsidie nastreeft.

Conclusie

Volgens het Europese Hof van Justitie mag men een overdracht van een onderneming aan een andere partij niet zonder meer als een belangrijke verandering opvatten. In dergelijke gevallen moet men rekening houden met alle relevante juridische en feitelijke gegevens.

Het uiteindelijke arrest was dus gunstig voor het hotel. Al heeft het daar wel een lang traject (2009-2023) voor moeten afleggen.